'Laat Moeder Natuur het werk doen op de golfbaan'

ARTIKEL

Nino Stuivenberg, woensdag 8 september 2021

394 sec

Golfbaanondernemer Jan van Erp vaart zijn eigen koers

Vorig jaar onderging golfbaan Oijense Zij in Oss een grote metamorfose: zeven van de negen holes werden aangepast, waardoor er een vrijwel compleet nieuwe golfbaan ligt. Reden genoeg voor de redactie om de baan te bezoeken voor de rubriek 'Team in beeld' in deze editie. Wie zorgen er voor het baanonderhoud, wat doen ze anders dan anderen en op welke problemen stuit het team?

Greenkeeper Martin en baaneigenaar Jan van Erp

De aanleiding voor ons bezoek aan golfbaan Oijense Zij is de uitbreiding, maar het ontstaan van deze golfbaan is minstens zo interessant. 'Waar we nu zitten, lagen vroeger de varkens', vertelt baaneigenaar Jan van Erp als we plaatsnemen in het clubhuis. Van Erp, geboren en getogen in Oss, komt uit een boerengezin en werkte jaren als vertegenwoordiger in fokvarkens. Bij een bezoek aan een vriend in Engeland kwam hij voor het eerst in aanraking met de golfsport. 'Zijn broer had een drivingrange en daar zijn we gaan kijken', vertelt Van Erp. 'Ik heb toen al gezegd: als wij ooit in de ouderlijke boerderij kunnen gaan wonen, met de grond erbij, dan leggen we een drivingrange aan. Zo is het idee ontstaan.'

Het clubhuis was vroeger een varkensstal

Van stal naar clubhuis

Oss, een gemeente met zo'n 100.000 inwoners, had rond het jaar 2000 nog geen golfbaan. Van Erp kreeg in die tijd de beschikking over de boerderij met grond en zag kans om daar verandering in te brengen. Hij ging in gesprek met de gemeente en haalde architect Michiel van der Vaart aan boord om een ontwerp uit te tekenen. 'Het eerste idee was een drivingrange, maar al snel werd voorgesteld om ook oefenholes aan te leggen. Uiteindelijk werden het negen holes par-3 met een drivingrange, met 28 afslagplaatsen.' Een gedeelte van de oude varkensstallen werd omgebouwd tot ontvangstruimte, er kwam een horecavergunning en een winkeltje. Voor de aanleg van de golfbaan vroeg Van Erp drie offertes op, waarbij hij het werk uiteindelijk gunde aan de Koornbeemd, een civiel- en cultuurtechnisch bedrijf in Oss. Deze lokale partij had weliswaar geen ervaring met de aanleg van golfbanen, maar had wel ervaren kraanmachinisten in dienst. Smits Veldhoven installeerde de beregening. In 2003 werd de baan aangelegd, in 2004 ging Oijense Zij open. 'Toen we hier begonnen, had ik nog nooit een golfclub in mijn handen gehad', zegt Van Erp. Om er lachend aan toe te voegen: 'Ondertussen vind ik het wel een geweldige sport, hoor.'

'Toen we hier begonnen, had ik nog nooit een golfclub in mijn handen gehad'

Driemaal is scheepsrecht

Bij de opening in 2004 had Oijense Zij zeven vaste par-3-holes. De overige twee holes lagen op de drivingrange. Om de baan qualifying te maken, moest de drivingrange dicht en konden er negen holes gespeeld worden. Geen ideale situatie, want de range moest dan drie dagen per week dicht, maar het was volgens Van Erp wel de beste balans om leden te behouden. Het duurde dan ook niet lang voor hij over uitbreidingsplannen ging nadenken. Een van de meest ambitieuze plannen was om op termijn van Oijense Zij een volwaardige 9-holesbaan te maken, maar dat bleek financieel niet haalbaar in de sportief mindere jaren voor de golfsport. Een alternatief, de ontwikkeling van een par-3/-4-baan met 10 hectare erbij, viel ook af. 'De kosten voor het archeologisch onderzoek zouden oplopen tot boven een ton. Dat plan hebben we ook laten varen', aldus Van Erp.

Ooit een stal, nu een clubhuis

Uiteindelijk deed zich een derde mogelijkheid voor. De gemeente had een hectare vervuilde grond over van een waterzuivering. In samenwerking met de provincie Noord-Brabant werd de grond gesaneerd en kwam deze ruimte vrij voor Oijense Zij. Van Erp schakelde wederom Michiel van der Vaart in, ging met hem in gesprek en liet een ontwerp maken. 'De veiligheid van alle spelers staat voorop in dit ontwerp', zegt Van Erp. 'Na de veiligheid komt het speltechnische aspect van de golfbaan.' In 2020 gingen de werkzaamheden van start, die ook deze keer door de Koornbeemd uitgevoerd werden.

'Voor alle spelers ligt hier eigenlijk een compleet nieuwe baan'

Alleen hole 1 en 7 zijn in de nieuwe situatie onveranderd gebleven. Op de extra hectare werden twee nieuwe holes gerealiseerd, 3 en 4, zodat de holes op de drivingrange opgedoekt konden worden. De langste hole is nu 132 meter. Op 1 juni 2021 was de officiële opening van de nieuwe baan. Samen met Jan van Erp maken we een ronde. Naast de vele vernieuwingen valt ook de aandacht voor biodiversiteit op. In samenspraak met Van der Vaart heeft Van Erp besloten om drie stroken van het nieuwe baandeel in te zaaien met een wildmengsel. 'Het is mooi om te zien, horen we ook van golfers. Er groeit van alles. We hebben tulpen gehad, maar ook tal van kruiden.'

De drivingrange, met veertien overdekte afslagplaatsen

In de leer

Ondanks zijn gebrek aan ervaring deed Jan van Erp het baanonderhoud vanaf de opening zelf. Ervaring als greenkeeper had hij natuurlijk nog niet, dus ging hij in de leer. Onder de hoede van hoofdgreenkeeper Dirk-Jan Vink liep hij bijna een jaar lang een dag per week mee in het greenkeepersteam. 'Ik wist van toeten noch blazen, dus liep elke week mee met de greenkeepers daar. Dirk-Jan was heel open, vertelde me waar ik op moest letten. Ik kon daar echt met de greenkeepers op pad.' Daarnaast volgde Van Erp de greenkeepersopleiding in Arnhem om basiskennis op te doen.

De baan kenmerkt zich door verschillende waterpartijen.

In de beginfase deed Van Erp het onderhoud zelfstandig, maar hij kreeg al vrij snel versterking. Paul Willemsen werkte tien jaar als tweede man op de golfbaan, waarna hij in 2015 naar The Duke vertrok en weer twee jaar later naar Bernardus. Daarna had Van Erp bijna drie jaar een statushouder uit Eritrea om te ondersteunen bij het baanonderhoud. De huidige, tweede greenkeeper, Martin, werkt sinds begin dit jaar op de baan. Hij doet dat acht maanden fulltime, om vervolgens in de wintermaanden als snowboardleraar te werken in Oostenrijk. 'Martin heeft nooit als greenkeeper gewerkt, maar heeft wel groene vingers. Hij weet precies wat er moet gebeuren', zegt Van Erp. 'Bij grotere klussen, snoeien of groot maaiwerk op één dag, spring ik bij. Dat vind ik het mooiste van mijn werk nu: de afwisseling. Ik doe van alles. Golfclinics regelen, in de shop verkopen, bier tappen, gras maaien: het verveelt nooit.'

Jan van Erp

Mengmonsters

De greens op Oijense Zij zijn opgebouwd met zand, hebben een toplaag van zand-compost en bestaan uit roodzwenk en struisgras. Van Erp koopt zijn voorraden inmiddels een aantal jaar in bij Vos Capelle, waarvan hij ook een bemestingsschema hanteert. Eén keer per jaar wordt een mengmonster genomen van meerdere greens om te kijken of er tekorten zijn, waarna een nieuw schema opgesteld wordt. De fairways hebben volgens Van Erp alleen in de beginjaren wat kunstmest gehad, maar daarna niet meer.

De machineloods, met links de handmaaiers en uiterst rechts de Grillo-frontmaaier

Geen kunstmatige ingrepen

In het onderhoud hanteert Van Erp de natuur als uitgangspunt; liefst stuur hij niet te veel kunstmatig bij. Zo deed hij dat ook in de droge zomers die we de afgelopen jaren gehad hebben. 'Tegen die extreme droogte was niet op te sproeien. We liepen in het begin wel met slangen rond, maar het was onbegonnen werk. Ik blijf ook van mening dat je de natuur het best zijn gang kan laten gaan. Greens, voorgreens en teeboxen proberen we natuurlijk mooi groen te houden, omdat we anders in de problemen komen, maar de fairways laten we gewoon uitdrogen. Je loopt op een golfbaan door een stuk natuur; dan past het niet om alles kunstmatig groen te houden. Laat Moeder Natuur het werk maar doen; daar ben ik groot voorstander van.'

Bij de uitbreiding zijn op diverse plaatsen wildmengsels gezaaid.

Voor het gebruik van chemie heeft hij hetzelfde uitgangspunt. In de beginjaren kwam er jaarlijks iemand met een tractor om paardenbloem en klaver te spuiten, maar volgens de baaneigenaar is dat de laatste vijf jaar niet meer gebeurd. 'Natuurlijk zie ik links en rechts weleens wat dollarspot, maar wat moet je er tegen doen? Als het gras zich uiteindelijk herstelt, komt het er alleen maar sterker uit. Je kunt alles wel kunstmatig en met allerlei middeltjes proberen te sturen, maar voor mij werkt dat niet.' Omdat Oijense Zij een kleine golfbaan is, zo'n 3 hectare plus 1 hectare drivingrange, worden de onkruiden standaard met de hand verwijderd. Van Erp: 'Elke dag als ik met een sweeper over de green ga, neem ik de pitchfork mee. Als we dan een paardenbloem zien, snijden we die er meteen uit. Natuurlijk haal je niet alles weg, maar we proberen het zoveel mogelijk bij te houden. Eens per jaar plannen we een dag in om met een mesje echt alles uit te snijden.'

Zelfs in de bunkers is ruimte voor bloemen. Van Erp: 'Zo ziet Michiel ze het liefst.'

Groen in de loods

Het machinepark is in de loop der jaren gegroeid. Van Erp begon ooit met oude machines die hij van Golfbaan Welderen had overgenomen. Tegenwoordig heeft hij een Toro-zeroturnmaaier en diverse John Deere-machines. Velco in Huissen levert nagenoeg alle machines aan de baan; de handapparatuur van Husqvarna haalt Van Erp bij Buts-Meulepas in Oss. In de loods spotten we ook een Grillo FD280, een frontmaaier die we nog niet vaak op een golfbaan tegengekomen zijn. Daarnaast zien we verschillende handgreenmaaiers, want de greenkeepers maaien met de hand. 'Enerzijds vanwege het kostenaspect, maar ook omdat alle betere banen in de wereld met de hand maaien. Daarmee wil ik zeker niet zeggen dat ik een topbaan heb. Ik begrijp dat grote commerciële banen snel willen maaien om de drukte voor te zijn, maar wij maaien al vanaf het begin met de hand.' Beluchten en bezanden doet het team ook zelf, het groot onderhoud wordt gedaan door Elco Gemert.

Uitzicht vanaf de tee op hole 5

Uitzicht vanaf de berg, op de achtergrond de green van hole 2 en het clubhuis

Projectontwikkelaars en timmerlieden

Waar op menig golfbaan de greenkeepers al vroeg beginnen om de drukte voor te zijn, is dat op Oijense Zij niet het geval. Standaard beginnen ze hier om half acht, op drukke dagen wat eerder. Het aantal spelers op Oijense Zij is vorig jaar flink toegenomen. Oijense Zij biedt jaarabonnementen en daarvan lopen er nu ruim 250, vertelt Van Erp. 'Het aantal golfers is landelijk gigantisch gestegen; dat zien we hier ook. We hebben nog nooit zoveel leden gehad als nu, door corona. Als er in deze tijd nog golfbanen klagen, klopt er iets niet. Wij hoeven gelukkig niet te klagen. In 2020 zijn we acht weken helemaal dicht geweest en de horeca was zes maanden gesloten. Ondanks al die perikelen hebben we in 2020 zelfs iets beter gedraaid dan in 2019.'

Omdat Oijense Zij geen golfclub heeft, zijn er ook geen commissies. Van Erp is fulltime op de baan aanwezig, net als greenkeeper Martin, en hij heeft iemand die 24 uur per week de horeca doet. Daarna zijn er vijf parttimers met een nulurencontract. De organisatie van de herenochtend, damesochtend en toernooien, zoals de Oijense Zij Tour, is helemaal in handen van vrijwilligers. Het uitgangspunt van de golfbaan is laagdrempeligheid, legt Van Erp uit. 'Vanaf het begin was de insteek: het moet laagdrempelig zijn. Natuurlijk moet je je ook hier aan de etiquette houden, maar iedereen is welkom. In Engeland heb ik gezien dat golf een volkssport is; dat wil ik hier ook creëren. Ons klantenbestand bestaat uit projectontwikkelaars, timmerlieden en alles ertussenin. Dat vind ik belangrijk.'

'Op een par-3-baan je handicap verbeteren? Dat valt hier toch tegen'

Klein, maar fijn

Van veel spelers krijgt hij complimenten over hoe de nieuwe golfbaan erbij ligt. 'En als klanten tevreden zijn, ben ik dat ook', zegt Van Erp. 'Voor alle spelers ligt hier eigenlijk een compleet nieuwe baan.' Wat Oijense Zij volgens hem uniek maakt, is de moeilijkheidsgraad, ondanks de korte afstanden. 'Mensen denken vaak: we gaan naar een par-3 baan om onze handicap te verbeteren, maar dat valt tegen. We hebben hier waterpartijen, bunkers en allerlei andere hindernissen die je ook op grote banen tegenkomt. Dat maakt de baan lastig. We zien in de nieuwe course en slope rating dat maar weinig mensen hun handicap verbeteren. En gelukkig maar, want het moet ook niet te makkelijk worden.'

LOGIN   met je e-mailadres om te reageren.

REACTIES

Er zijn nog geen reacties.

download artikel

Tip de redactie