Het regent perzikstenen: het juiste materiaal op een slechte plek |
|
|
|
|
 |
| 220 sec |
'Urkiaanse taferelen'
'Proef met perzikpitten bij speeltoestellen in Urk pakt verkeerd uit', zo kopte NOS onlangs. De landelijke media stortte zich volledig op het relletje rondom de rondvliegende perzikstenen. Deze berichtgeving heeft serieuze gevolgen voor het imago van perzikstenen als speelondergrond. Dit, terwijl ze in al in verschillende gemeenten zonder problemen worden toegepast en tal van voordelen bieden ten opzichte van zand of houtsnippers.
| Perzikstenen in een speeltuin te Hoek van Holland (beeld via: Nocciolo) |
Perzikstenen zijn een natuurlijk bijproduct van de voedingsindustrie en dragen bij aan de circulaire economie. Ze hebben een structuur die helpt vocht in de bodem te behouden en onkruidgroei te remmen. Volgens leverancier Nocciolo zijn de stenen duurzaam, laten water door en blijven goed op hun plek liggen. Ze worden veel gebruikt in groenbeheer, bijvoorbeeld als valdempend materiaal in speeltuinen, als mulch in plantsoenen, en als decoratieve dak- en bodembedekker in openbare ruimtes.
 | | Michiel van Campen (Branchevereniging Spelen en Bewegen) |
|
|
Waar het voor bedoeld is
Dat kinderen in gemeente Urk de stenen voor andere doeleinden (lees: als projectielen) gebruiken, is geen algemene trend. In de meeste speeltuinen worden perzikstenen gewoon gebruikt waar ze voor bedoeld zijn. Michiel van Campen, voorzitter van de Branchevereniging Spelen en Bewegen zegt daarover: 'Wat we als branche stimuleren, is dat spelen uitdagend moet zijn, maar dat veiligheid vooropstaat. Dat er in de meest onverwachte zaken speelelementen gevonden worden, ook als die daar in principe niet voor bedoeld zijn, is de creativiteit van het kind. Je kunt dit soort zaken dus niet voorkomen en gelukkig maar, want dat maakt spelen ten slotte ook zo leuk. Dat is de algemene lijn die we voorstaan.'
Bij nieuwe materialen hoort een korte gewenningsperiode en kinderen ontdekken spelenderwijs de eigenschappen van een ondergrond. En toegegeven, dit kan soms leiden tot ongewenst gebruik, maar dat betekent niet dat het materiaal zelf ondeugdelijk is. Gedrag in een speelruimte wordt sterk beïnvloed door de groep die er speelt en de sociale controle in de buurt. In andere gemeenten, waar de stenen al anderhalf jaar onder klimrekken liggen, ontstonden nog nooit onacceptabele taferelen.
|
|
'Dit kan leiden tot ongewenst gebruik, maar dat betekent niet dat het materiaal ondeugdelijk is'
| |
|
 | | Marcel Langenhuijsen (Yuverta mbo Boxtel) |
|
|
De dupe van menselijk gedrag
De perzikstenen zijn, net als abrikozenstenen en hazelnoot- en macadamiadoppen, een relatief nieuw product binnen de groenmarkt en werden tot nu toe enthousiast ontvangen. Dat weet ook Marcel Langenhuijsen. Hij ontwerpt tuinen en is vakdocent Tuin -en Landschapsinrichting aan Yuverta mbo Boxtel. In die rol heeft hij veel contact met talloze stagebedrijven. 'Soms is men in het begin nog wat terughoudend, het is immers een relatief nieuw product, maar inmiddels zijn ze al op verschillende locaties ingezet als halfverharding. Ze worden zelfs al toegepast op opritten. Ook wordt wel eens benoemd dat de perzikstenen helemaal uit Zuid-Afrika, Spanje of Portugal moeten komen. Natuurlijk zorg je dan voor transportvervuiling, maar dat geldt net zo goed voor het vervoer van boomschors, grind en zand. De stenen zijn een restproduct. De stenen gaan niet alleen langer mee dan schors, ze vergen ook minder onderhoud. Zo hoef je het blad er bijvoorbeeld niet af te halen. Maar als mensen met de perzikstenen willen gooien, doen ze dat. Het is erg jammer dat een Nederlands innovatief familiebedrijf dat goed nadenkt over duurzaamheid in het groen, de dupe wordt van dergelijk gedrag.'
 | | Rob Hazekamp (Nocciolo) |
|
|
'Urk won vooraf geen advies in'
Perzikstenen zijn als valdempende ondergrond gecertificeerd en hebben een enorme valdempende waarde. Familiebedrijf Nocciolo specialiseert zich al sinds 2014 in dit type natuurlijke bodembedekkers. Rob Hazekamp: 'Gemeente Urk was daar enthousiast over en wilde er een speeltuin mee inrichten. Waar men echter geen rekening mee had gehouden, was dat die speeltuin direct naast een skatebaan lag. En daar is eigenlijk het hele fenomeen mee begonnen. Wij hadden er geen weet van, hadden we de situatie vooraf meegekregen, dan hadden we nog kunnen adviseren. Maar gemeente Urk heeft niemand geconsulteerd.' Nocciolo werkt in advisering veel samen met Sander Werkhoven, eigenaar van SW Advies en winnaar van de Circulair Spelen Award 2024. Ook hij vindt het een mooi product, maar je moet wel weten waar je het neerlegt.
|
|
'Hadden we de situatie vooraf meegekregen, dan hadden we nog kunnen adviseren. Maar gemeente Urk heeft niemand geconsulteerd'
| |
|
 | | Sander Werkhoven (SW Advies) |
|
|
'Deze locatie had ik zeker afgeraden'
Werkhoven: 'Perzikstenen zijn een fantastische ondergrond, maar wel alleen op de juiste plekken. Meer dan 25 jaar levensduur is al mooi, maar dat er geen kuilen meer ontstaan onder bijvoorbeeld schommels en duikelrekken is uniek voor losse ondergronden. Als je een plek hebt in een groene omgeving, zonder directe aanwezigheid van huizen, parkeerplaatsen of verhardingen, dan is de perziksteen een ideale keuze. De locatie in Urk was niet zo'n plek, deze locatie had ik zeker afgeraden.'
Gedrag positief beïnvloeden
Willem Butz, algemeen directeur bij BOERPlay, vertelt dat hij het product nog niet heeft toegepast, maar het aan het verkennen is. 'Dat het bericht inzoomt op bepaald gedrag, zal het product als zodanig niet helpen. Daar kun je wat van vinden, maar gedrag is nu eenmaal onderdeel van de maatschappij en openbare ruimte. Je zult daar in ontwerpen altijd rekening mee moeten houden. Alle partijen die zich bezighouden met de inrichting van de openbare ruimte, bedenken hoe ze gedrag positief kunnen beïnvloeden en wat daarbij van nut kan zijn. De wijze waarop het hier is toegepast, lijkt zo te zien minder gelukkig.'
 | | Willem Butz (BOERPlay) |
|
|
Imago- en financiële schade
Hazekamp was blij toen gemeente Urk de stap nam naar een duurzaam en sustainable product, maar die blijdschap is nu flink de kop in gedrukt. De negatieve berichtgeving over het incident in Urk doet het imago van perzikstenen geen goed. 'Het is jammer dat een incident in één gemeente een duurzaam product in een kwaad daglicht stelt. Ook is het jammer dat velen vanuit onwetendheid en onkunde reageren. Ik krijg bijvoorbeeld ineens de vraag of de perzikstenen giftig zijn, "want dat had men ergens gehoord". Ze zijn niet giftig, waar dat idee vandaan komt...? Daarom hebben we meteen een reactie op onze site geplaatst.'
En door de imagoschade is er ook financiële schade. 'Naar aanleiding van de 'kwestie Urk' staat de verkoop onder druk.'
De verkeerde vraag centraal
Hoewel Urk besloten heeft om de stenen te verwijderen, wordt daar wel gezocht naar een nieuwe bestemming. De gemeente overweegt de stenen in te zetten als mulchlaag in plantsoenen. Het incident in Urk lijkt vooral een voorbeeld van hoe lokaal gedrag bepalend is voor het succes van een experiment, en niet van de kwaliteit van het product zelf. Daarom moet de vraag of perzikstenen geschikt zijn voor speeltuinen helemaal niet centraal staan.
|
'Partijen die zich bezighouden met de inrichting van de openbare ruimte, bedenken hoe ze gedrag positief kunnen beïnvloeden en wat daarbij van nut kan zijn'
| |
|
| Branchevereniging Spelen ... | |
| |
| LOGIN
met je e-mailadres om te reageren.
|
|
|
| Er zijn nog geen reacties. |
Tip de redactie
|
